Onder water
in de Wieden
We zijn veel zuiniger op ons oppervlaktewater geworden de afgelopen jaren. Allerlei schadelijke stoffen die we vroeger in het water hebben gedumpt zijn grotendeels opgeruimd. In de meren van de Wieden kan weer zonder gevaar voor eigen leven gezwommen worden. Door het schoonmaken van het water zijn veel kwalijke chemicaliën verdwenen, maar daarvoor zijn wel andere zaken in de plaats gekomen. Tijd om even stil te staan bij waar u deze zomer een duik in neemt.
Vlak onder het wateroppervlak loert de ruggezwemmer. Deze wants met grote roeipoten eet vooral prooien die net op of net onder het wateroppervlak leven zoals muggenlarven. Maar grotere prooien zoals kikkervisjes of salamanders zal hij ook niet versmaden. Op zijn rug liggend onder water haalt hij adem door een buis aan zijn achterlijf. Als hij moet poepen dan spuit hij zijn ontlasting in een boogje het water uit. Maar opgepast, pak ze niet zomaar op want ze kunnen gemeen bijten.
Ze zijn zwart en wormachtig en je ziet ze vaak over de bodem van de sloot bewegen; bloedzuigers.Vroeger werden bloedzuigers veel gebruikt door kwakzalvers om kwalen zoals o.a. kinkhoest, krankzinnigheid of zwaarlijvigheid te genezen. Alleen al in Parijse ziekenhuizen werden er eind 1800 zo'n zes miljoen gebruikt om kwaad bloed uit lichamen te verwijderen. Maar maak u geen zorgen, de bloedzuigers die in de Wieden rondzwemmen hebben het voornamelijk gemunt op vissen. Wilt u toch nog door bloedzuigers uw zwembandjes laten wegzuigen; kwakzalvers genoeg op internet.
Kent u de film "Alien" nog? Hierin komt een monster voor dat met uitschietende kaken de bemanning van een geheel ruimtestation om zeep brengt. Moordlustige op draken lijkende monsters met uitklapkaken zien we ook in de Wieden, het zijn de larven van libellen. In de levenscyclus van libellen duurt het larvale stadium het langst, bij sommige soorten wel twee jaar. De gracieuze imago (de libelle) leeft hooguit een paar weken en sterft enkele dagen na de voortplanting. De larven zijn weliswaar even roofzuchtig als het monster uit de film, maar gelukkig een stuk kleiner.
Gelukkig zijn niet alle waterdieren zo afschrikwekkend. De kokerjuffer, de larve van de schietmot, is mijn favoriet. Met zorg bouwt dit larfje een kokertje van (plant)materiaal rond zijn kwetsbare achterlijf en het lijkt dan net of je een takje door het water ziet zwemmen. Het kokertje helpt ook met ademen. De larve beweegt zich voor- en achteruit in de koker waardoor verse zuurstof in de koker komt. Hierdoor zouden kokerjuffer makkelijker kunnen overleven in zuurstofarm water i.t.t. larven van andere insecten zonder kokertje.
# Kokerjuffer
Een kookgrage kokerjuffer uit Berg en Dal
Vond in de sloot een stierenbal
Zij verwerkte deze in menig gerecht
Gekookt, gebakken en ingelegd
Qua smaak was alles goed te eten
Maar helaas was zij de anabolen vergeten
Nu is zij dus geen kokerjuffer meer
maar meer een potige kokermeneer
Toean tjebok