Het eerste wat mensen doen wanneer ze een bloemetje krijgen is er aan ruiken. Ruiken is een belangrijke manier om snel informatie over een situatie in te winnen. Ruikt het eten lekker dan gaan onze speekselklieren al werken, ruikt een dame lekker dan willen de heren daar ook wel graag hun tanden in zetten. Hoe zit dat echter in de natuur.

Geuren worden in de natuur gebruikt voor aantrekking, afstoting en signalering. Bloemen trekken door kleur insecten die nodig zijn voor bestuiving maar bloemengeur is ook van belang, vooral onder donkere omstandigheden. Insecten hebben dan wel geen “neus”, maar kunnen zeer goed ruiken d.m.v. vedervormige antennes op de kop. 

De nachtpauwoog is de absolute kampioen en ruikt een vrouwtje al op 11 km afstand. De bleekgele bloem van de kamperfoelie geurt heerlijk maar alleen ’s nachts en trekt daarmee nachtvlinders aan voor de bestuiving. Je hoeft niet lekker te ruiken om insecten aan te trekken, de reuzenaronskelk stinkt naar rottend vlees en trekt hiermee dus aasvliegen aan en zoals bekend is de geur van zweetvoeten bijzonder aantrekkelijk voor muggen.

De ontwikkeling van het reukvermogen heeft te maken met de leefwijze. Mensen vertrouwen vooral op zicht en ons reukvermogen is daarom minder ontwikkeld. Het reukvermogen van honden is daarentegen 100 keer zo sterk als van de mens, dit compenseert het feit dat zij minder kleuren kunnen onderscheiden. Vogels kunnen wel ruiken, maar het is niet duidelijk onderzocht hoe goed. Wel is bekend dat gieren op kilometers afstand kadavers kunnen ruiken en dat vogels die in de schemer leven zoals de Kiwi in Nieuw Zeeland voornamelijk hun neus gebruiken bij het zoeken naar voedsel.

In de Wieden zien we alle functies van geur terug. Aantrekking van insecten door bloemen voor bestuiving, maar ook aantrekking van mannetjes bij de vruchtbare periodes van de reegeit en de moervos. Markering van territoria komt ook veel voor: reebokken hebben een klier tussen hun gewei waarmee ze langs boompjes vegen, vossen plassen net als honden tegen alles aan en otters markeren hun gebied met poep. De ringslang gebruikt geur als afstoting. Ik pak wel eens een ringslang uit het water om dit fraaie beest van dichtbij te laten bekijken. De slang zal dan direct een vieze geur door de huid afscheiden en gaan poepen. Die geur blijft heel lang aan de handen kleven, maar gelukkig heb ik ontdekt dat die snel verdwijnt wanneer je je handen inwrijft met watermunt. 

Wij mensen gebruiken geur voornamelijk als aantrekkingsmiddel voor een eventuele partner. De dames lokken met parfum en de heren met aftershave. Helaas schieten we ons doel voorbij, want de subtiele geuren die er echt toe doen worden door deze overheersende middelen gemaskeerd. Onderzoek heeft uitgewezen dat de okselgeur van mannen na drie dagen niet wassen aantrekkelijk wordt voor vrouwen, daarna wordt de geur afstotend, dus toch regelmatig douchen. Ook in menselijke urine zitten feromonen die het andere geslacht aantrekken. Mijn goede vriend Henk zij altijd: ” Al schud ik hem nog zo kloek, de laatste druppel valt toch in de broek.”  Wellicht verklaart dat waarom hij altijd succes bij de dames heeft.

# Herinneringen

Een baby, zo weet iedere moeder,

   ruikt naar Olvarit en talkpoeder

Een jong meisje in de maand mei daarentegen,

   geurt als lentebloesem in de regen.

Is zij dan eenmaal meer gevuld,

   wordt zij door feromoon omhuld

Als vlijtig huisvrouw, zonder zuchten,

   omgeeft zij zich met etensluchten

Zo is elk tijdstip in haar bestaan door markante geuren recht gedaan

Maar in de winter van haar leven, als allen aanzitten aan het diner

bewaart zij zakdoekjes met Eau de Cologne in haar weemoedig decolleté

Toean tjebok